Ahmed Marcouch

In december 2009 verloor Ahmed Marcouch, met een paar stemmen verschil een dramatisch verlopen strijd voor het PvdA-lijsttrekkers­schap in het nieuw te vormen superstads­deel Amsterdam Nieuw-West. Vervolgens werd hij op een onverkiesbare 29ste plaats van de kandidatenlijst, met ruim twaalfduizend voorkeurstemmen wel in de Amsterdamse gemeenteraad gekozen en op 11 maart als raadslid beëdigd. Maar daarvoor, vanaf april 2006 was Ahmed Marcouch vier jaar lang de bekendste stadsdeelvoorzitter van Amsterdam, van het stadsdeel Slotervaart.

Marcouch werkte tien jaar voor de Amsterdamse politie en werd al snel de sheriff van Slotervaart genoemd, waar­schijnlijk bij gebrek aan een echte sheriff in zijn stadsdeel en doordat hij het hier te lande onorthodoxe standpunt uitdroeg dat je criminelen en ander tuig niet moest belonen, maar gewoon moest oppakken en opsluiten.

Binnen korte tijd werd Marcouch de lieveling van veel media. Bij Marcouch kon je altijd een verhaal halen met een paar stevige uitspraken. Hij had altijd veel nieuwe ideeën, was makkelijk aan­spreekbaar en nam geen blad voor de mond. In de afgelopen vier jaar gaf hij honderden interviews aan kranten en bladen, kwamen talloze buitenlandse tv-ploegen naar Slotervaart en was hij kind aan huis in praat­programma's als Pauw & Witteman. Hij kreeg dan ook wel eens het verwijt dat hij vaker in Hilversum was dan in Slotervaart. 'Dat klopt natuurlijk helemaal niet; zegt Marcouch. 'Ik deed dat er allemaal bij. Ik heb de afgelo­pen vier jaar gewoon tachtig tot negentig uur per week gewerkt. Het dagelijks bestuur in Slo­tervaart heeft heel hard gewerkt en de situatie is op allerlei terreinen enorm verbeterd in de afgelopen vier jaar. De straatcrirninaliteit is gehalveerd. Van de negen straatgroepen die er in 2006 waren, zijn er nu nog twee over. Er zijn enorm veel nieuwe woningen bij gebouwd en het onderwijs is langzaam aan het verbeteren:

Marcouch heeft veel aan de 'media' te danken, vindt hij zelf, ook al had hij af en toe wel degelijk te maken met gebrek aan kennis bij een deel van de pers en soms zelfs met ronduit misleidende informatie. Dat hij een pleidooi hield voor de eman­cipatie en integratie van Nederlandse moslims, werkte bijvoorbeeld als een rode lap op een deel van zowel het politiek correcte als het reac­tionaire columnisten­dom. Hij was een wolf in schaapskleren, een religieuze radicaal, een ayatollah van de lage landen. Aan de andere kant had je de van zelfhaat vervulde Marokkaanse stukjes-schrijvers, de homofobe Marokkanen en hardcore racisten op de Marokkaanse sites, die hem 'de grootste homo van Amsterdam', een kafir-lover en een ver­rader noemden en was hij de Marokkaan die in zijn eigen bron spuugde. 'Maar de media en de journalisten zijn voor mij altijd heel belangrijk geweest.' 'Veel journalisten doen hun werk goed,' zegt Marcouch desondanks. 'Door de publiciteit in de media kreeg ik de middelen om de Marokkaanse overlastgroepen aan te pakken. Als je een boodschap wilt brengen, heb je een medium nodig om in de huiskamers te komen. Zonder dat medium word je niet gehoord, zo simpel is het. Via de media leg je het contact met de burgers waar je voor werkt en voer je het debat over maatschappe­lijk relevante onderwer­pen. Voor een bestuurder is het heel belangrijk om te laten zien dat je überhaupt iets aan het doen bent, wat je analyse van de problemen is en welke oplossingen je hebt bedacht. Het is ook heel belangrijk om te laten weten dat je oog hebt voor die problemen, want veel burgers denken vaak terecht dat politici heel ver van hun werkelijkheid afstaan. Ze denken: politici zien niet wat ik meemaak.'

De verwevenheid van Marcouch' manier van politiek bedrijven en de media, bleek bijvoorbeeld in 2008 toen het dagelijks bestuur van Sloter­vaart een homonota en actieplan lanceer­de om discriminatie van homo's tegen te gaan en aandacht te vragen voor het feit dat de overgrote meerderheid van de moslimhomo's niet uit de kast durft te komen. Vooral uit Marokkaanse kring kwam er veel protest. Homoseksualiteit was een doodzonde volgens de koran, Marokkaanse homo's en nioslimhomo's bestonden überhaupt niet en bovendien werden die (niet bestaande Marokkaanse) homo's ook helemaal niet gediscrimineerd.

Op 4 oktober 2008 vierde Marcouch demonstratief het Suikerfeest met een grote groep moslimhomo's in het COC. Zowel Eén Vandaag als Sp!ts maakten er een reportage over. De volgende dag kwamen dertig boze Marokkaanse man­nen naar het stadsdeelkantoor om hun verontwaardiging te uiten. 'Kijk, dat is het effect van de media. Daarom helpt het. Je bent niet afhankelijk van die kunstmatige debatjes met gelijkgestem­den, waar je altijd weer dezelfde men­sen ziet. Nu kom je op een heel directe manier binnen bij de groep waar het om gaat. Niet dat die boze Marokkanen ineens allemaal anders gaan denken, maar ze praten er wel voor het eerst over, ook thuis. Je maakt bovendien die ont­kenning van die werkelijkheid zichtbaar en een deel overtuig je wel degelijk. Een derde van die mannen zei na dat gesprek: "Inderdaad, waar hebben we het nou over? In Casablanca sterft het van de nichten."'

Op zijn best is de journalistiek de echte controle­rende macht, maar in praktijk brengen veel media vaak alleen maar heel simpele ongenuan­ceerde boodschappen over?

'Ja. Ik zou graag wil­len dat journalisten van hun hoofdredactie meer tijd kregen om flink in het onderwerp te duiken. Ik heb bijvoorbeeld moslimouders in mijn stadsdeel op de wettelijke mogelijkheid gewezen om op openbare scholen gods­dienstonderwijs te krijgen - buiten de reguliere schooltijd, op vrijwillige basis en op eigen initiatief van de ouders, zodat die een alternatief kregen voor de kwa­lijke koranschooltjes waar een deel van de kinderen nu heen gaat in het weekend. Op honderden scholen in Nederland gebeurt dit al jaren, alleen gaat het dan om Bijbellessen. Maar door de manier waarop een deel van de media - en vooral de columnisten - daarover schreef, werd het een totaal ander verhaal. Het werd: "Marcouch wil het openbaar onderwijs islamiseren." Er werd bijvoorbeeld niet uitgelegd dat je als stadsdeelvoorzitter helemaal niets over het onderwijs te zeg­gen hebt en dat dus helemaal niet kan. Ik werd ervan beschuldigd dat ik de schei­ding tussen kerk en staat wilde aantasten en ik was eigenlijk een wolf in schaapskleren. Ik merk dat veel journalisten zich vaak totaal niet verdiepen in complexe maatschappelijke onderwerpen. Als je weet wat er allemaal komt kijken bij de bestrijding van overlastgroepen en crimi­naliteit! Die complexe werkelijkheid kun je niet vangen in een compacte kranten­kop. Daarvoor moetje echt een paar jaar meelopen en de ontwikkelingen volgen.'

'Het ging mij bovendien helemaal niet om dat islamonderwijs. Ik stelde vooral deze vraag: Wat moet je allemaal doen om te zorgen dat moslims goed integre­ren in Nederland? Hoe kun je ervoor zorgen dat een moslimkindje zich straks ontwikkelt tot een trotse Nederlandse moslim, een moslim die zich ook vooral Nederlander voelt en niet met zijn rug naar de Nederlandse samenleving toe staat, zoals nu bij een grote groep het geval is. Dat doe je in de eerste plaats door te zorgen dat de ouders van dat kind in een gemengde wijk wonen en niet in moslimgetto's waar het wij-zij-denken hoogtij viert. Dat doe je in de tweede plaats door mos­lims niet af te rekenen op hun religieuze identiteit, maar door te kijken hoe ze zich verder gedragen. Gedragen zij zich als een Nederlander? Leveren ze een bijdrage aan deze samenleving? Dat zijn de belangrijke criteria. Daarnaast moet je het actuele probleem van de radicali­sering van een deel van de Nederlandse moslims aanpakken. De moslimextre­misten, de radicale imams in Nederland die geweld verheerlijken, dat soort types. Dat is een complex verhaal, waarvoor je journalisten nodig hebt die de zaken goed onderzoeken en daar vervolgens over schrijven. Maar wat je vaak ziet, is hit and run-journalistiek met-een grote kop die een eigen leven gaat leiden.' 'De politiek zelf draagt ook niet erg bij aan een goede analyse van die complexe werkelijkheid. We hebben nu aan de ene kant partijen als de PVV met heel ongenuanceerde generaliserende stand­punten en aan de andere kant politieke partijen die helemaal geen visie hebben en ook niet het lef hebben om de echte problemen aan te pakken. We hebben op dit moment naast de financiële crisis te maken met een ernstige maatschap­pelijke crisis: het multiculturele drama. Daarom is het nog belangrijker dat journalisten zich van hun chefs in hun onderwerp mogen verdiepen. Van een financieel journalist zou je het ook niet accepteren als hij niet zou weten wat een winst-en-verliesrekening was.'

Er werd de afgelopen jaren geschre­ven: 'Marcouch ligt niet goed bij zijn eigen achterban.' Daarmee doelend op de Marokkaanse gemeenschap, die er toch geen bal van begrijpt?

'Dat is inderdaad een achterhaald idee. Mensen stemmen niet op mij omdat ze zelf Marokkaan zijn, maar omdat ze den­ken: hé, daar zit een bestuurder met lef. Mijn kiezers komen uit alle etnische groe­pen en de meerderheid is Nederlands. Veel journalisten kunnen maar moeilijk geloven dat een politicus het goed kan doen. In een opiniestuk in Het Parool stond bijvoorbeeld dat ik geen bruggen­bouwer zou zijn. Hoe kan dat nou klop­pen? Als je dingen voor elkaar wilt krij­gen, zul je altijd moeten samenwerken. Maar een brug bouw je met bloed, zweet en tranen en dat maakt veel lawaai.'

In veel praatprogramma's zien we altijd weer de Marokkanen die ontken­nen dat er een grote groep Marokkaans tuig is. Jij wordt dan ook uitgenodigd en zegt het omgekeerde. Dan word je toch als een zonderling neergezet?

'Dat beeld dat ik een zonderling en een eenling zou zijn, die tegenover een leger van werkelijkheidsontkenners staat, is volstrekt onjuist. Ik gebruikte het woord tuig trouwens om heel scherp duidelijk te maken dat het om echt tuig gaat, niet om verveelde hangjongeren die je in een jongerencentrum moet gaan entertainen. Ik zei dat omdat Den Haag weer pleitte voor meer jongerencentra en ik vond dat ze er juist met de lange lat op af moesten. Veel Marokkanen balen net zo van dat tuig als ik, maar die komen nooit in die praatprogramma's. Die groep vindt dat dit tuig zonder schoenen in de Sahara gedropt moet worden en wil veel hardere straffen dan Geert Wilders in zijn meest boze dromen kan bedenken. De meeste journalisten denken dat de meerderheid van de Marokkanen achter dat tuig staat en dat Marcouch buiten de Marokkaanse gemeenschap staat. Je hebt de daders en hun slachtoffers. Ik kom op voor de slachtoffers, voor de mensen die gediscri­mineerd worden. Ik sta aan de kant van van de bewoners die willen deugen of dat nou Hollanders zijn of Marokkanen. Ik heb totaal geen begrip voor de criminelen en overlastplegers, voor de jongens die hun school niet afmaken en die niet de kansen grijpen die ze in dit geweldige land krijgen. Je kunt bij mij niet met die lulverhalen aankomen van: "Ik ben gaan stelen, omdat ik gediscrimineerd werd of omdat de leraar onaardig tegen mij was."

CV
Ahmed Marcouch (1969, Beni-Boughafer, Marokko). Had jarenlang door fout in het bevolkingsregister officieel de leeftijd van een overleden broertje uit 1966 met dezelf­de naam. Kwam op achtjarige (tienjarige) leeftijd als analfabeet naar Amsterdam en leerde in twee jaar lezen, schrijven en Nederlands. Volgde de lts Bouwtechniek en was bezorger van de Volkskrant. Werkte onder meer als ziekenverzorger in het Leo Polakhuis en tussen 1993 en 2003 bij de Amsterdamse politie (agent. hoofdagent, brigadier). Volgde daarnaast de hbo Lerarenopleiding Maatschappijleer, werkte als docent en veiligheidscoördinator in stadsdeel Zeeburg. Mei 2006: verkozen tot (eerste Marokkaanse) stadsdeelvoorzitter, stadsdeelSlotervaart. Op 11 maart 2010 werd hij als gemeenteraadslid beëdigd. Nu is hij ook kandidaat-Kamerlid (PvdA) voor de komende parlementsverkiezingen.

De tv-favorieten
> Ik had de afgelopen vier jaar eigenlijk geen tijd om televisie te kijken. Ik keek 's nachts in de eerste plaats wel naar de herhaling van Pauw en Witteman, afhankelijk van de gasten. Ik kijk ook wel eens naar Nova en AT5. Ken je die oude EO-serie Het kleine huis op de prairie? Dat vond ik een fascinerende serie die heel goed weergaf hoe het bij ons in het dorp in Marokko toeging. Er was één zwartwit-televisie in het dorpscafé, waar ik als klein jongetje naar Starsky & Hutch keek. Geweldig. Toen wist ik al dat ik later politieman wilde worden.

Staatssecretaris of seriecrimineel. Het smalle pad van de Marokkaan. door Paul Ändersson Toussaint. Uitgeverij Bert Bakker. ISBN: 9789035134430. € 17,95

Lees hier het interview zoals dat gepubliceerd is in de VARAgids.